Projekty realizowane w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2014-2020 to nie tylko wskaźniki, budżety, sprawozdania i płatności. Choć są to nieodłączne elementy, przede wszystkim każdy projekt kryje w sobie konkretne pomysły, wartości i marzenia osób go realizujących, a także historie tych, którzy skorzystali z ich realizacji.
Niektóre z nich chcemy Wam przybliżyć poprzez „Historie projektów” – cykl, który prezentuje ich bardziej ludzki (ale i zwierzęcy – jak w 1., 13. i 14. odcinku) wymiar naszych wybranych projektów. Zapraszamy do lektury!
Dawno, dawno temu, straszny smok terroryzował równiny wokół Borysławia. Dręczył miejscową ludność, pożerał tych nieszczęśników, którzy zwrócili na niego uwagę, i niszczył ich domy. Nikt nie mógł pokonać smoka, dopóki nie przybył dzielny rycerz, zdecydowany przywrócić sprawiedliwość. Szukając rady u starożytnych mędrców, rycerz dowiedział się, że chociaż nie można zabić bestii, można ją uśpić specjalną miksturą. Rycerz zebrał niezbędne zioła i skutecznie uśpił smoka. Smok nigdy się nie obudził. Z czasem jego ciało pokryło się ziemią, a na nim urosły lasy. Z biegiem lat zamienił się w góry, które znamy jako Karpaty. Z upływem czasu w smoku rosło poczucie winy za wyrządzone krzywdy. Kiedy spał, z jego oczu płynęły słone łzy, które stały się słonymi źródłami i rzekami w regionie. Jego krew zamieniła się w czarną, cuchnącą substancję. Rycerz również nie znalazł szczęścia. Po powrocie zastał swój zniszczony dom. W swoim żalu i rozpaczy zamienił się w kamienną górę, znaną obecnie jako Tomyna („Góra Tomy”), położoną w Borysławiu, w obwodzie lwowskim. Do dziś miejscowa ludność korzysta z solnych źródeł i złóż ropy naftowej w tym rejonie.
Legenda ta została przedstawiona w quizie zatytułowanym „Sekrety borysławskiej soli”, zorganizowanym w ramach projektu SaltyHistory. Uczestnicy mieli do wykonania różne zadania związane z historią produkcji soli w Borysławiu. Za każde ukończone zadanie drużyna otrzymywała kawałek układanki, a aby ukończyć konkurs musieli złożyć ją całą. Wydarzenie było znaczące, wzięło w nim udział ponad 150 dzieci ze szkół w Borysławiu i pobliskich wsiach, co sprawiło, że rywalizacja była bardzo zacięta! Była to również świetna zabawa, nikt nie wyszedł bez nagrody.
Ale czy historia o smoku jest prawdziwa?
Albertyna Buchynska, koordynatorka projektu i zawodowa geolog, odpowiada na to pytanie:
Jest jeden niezwykły aspekt tej historii, który czyni ją ważną – przeszłość definiuje teraźniejszość, a to, co jest pod spodem, czasami definiuje to, co jest na górze.
Rzeczywiście, od epoki brązu złoża soli wpływały na osadnictwo na tym obszarze, przyczyniając się do powstania miast i szlaków handlowych, które w przeciwnym razie nie istniałyby. Na przykład Tyrawa Solna w Polsce i Borysław (wraz z Drohobyczem i Stebnikiem) stały się znane z solnych źródeł, handlując solą z innymi krajami w średniowieczu. W XIX i XX wieku ropa naftowa, zwana krwią smoka, zyskała większe znaczenie dla Borysławia. Lecznicze „słone” wody doprowadziły do rozwoju uzdrowisk, takich jak Truskawiec i Schodnica w XIX wieku. Drohobycz nadal jest ściśle związany z solą. Ale co z nowszą historią?
Chociaż produkcja soli nie była wówczas na dużą skalę, nadal była kluczowa. Ogólnie rzecz biorąc, złoża mineralne określiły miejski charakter tych obszarów, tworząc gęstą aglomerację miejską w Drohobyczu, Borysławiu, Stebniku i Truskawcu.
Projekt SaltyHistory miał na celu podkreślenie tej historii. Słone źródło w Tyrawie Solnej jest uznawane za obiekt dziedzictwa kulturowego, a źródła w Borysławiu również są warte odwiedzenia. W ramach projektu utworzono punkt informacji turystycznej w pobliżu źródła solnego w Tustanovychi, dzielnicy Borysławia. Dzięki projektowi źródło jest teraz ogrodzone i wzbogacone o udogodnienia, takie jak parking dla rowerów i altana. Stojak informacyjny zawiera szczegóły dotyczące historii produkcji soli w tym regionie.
Po obu stronach granicy jest wiele innych niezwykłych miejsc do odwiedzenia i wiele historii do odkrycia. Możesz o tym przeczytać więcej w książce „Historia solą przyprawiona”, wydanej w ramach projektu oraz obejrzeć film:
Więcej informacji na temat projektu SaltyHistory można znaleźć tutaj.